Khi bạn quyết định đeo máy trợ thính – đó là một bước đi rất đúng đắn để cải thiện khả năng nghe, giao tiếp và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người mới sử dụng máy trợ thính thường bỡ ngỡ với một điều: “Tại sao mình vẫn chưa cảm thấy nghe rõ ngay?” hoặc “Mình đeo rồi nhưng vẫn thấy lạ?”. Thực tế, làm quen với máy trợ thính không chỉ là đeo thiết bị, mà là não và tai bạn đang học lại cách nghe.
Vì sao cần thời gian để làm quen với máy trợ thính?
Trước khi nói về “mất bao lâu”, chúng ta cần hiểu vì sao việc làm quen với máy trợ thính lại cần nhiều thời gian hơn bạn nghĩ.
Khi bạn bị mất thính lực dần dần, tai và não bạn đã “quen” với ít âm thanh hơn hoặc âm thanh bị biến đổi. Khi đeo máy trợ thính, thiết bị sẽ đưa lại nhiều âm thanh mà bạn lâu nay không nghe hoặc nghe rất nhỏ, điều này tạo cảm giác lạ, thậm chí choáng ngợp.
Não bạn cần thời gian để tái học/chuyển đổi cơ chế nghe: lọc tiếng ồn, tập trung âm thanh người nói, làm quen với các âm nền mà bạn trước chỉ “không nghe”. Ví dụ: tiếng gió, tiếng quạt, tiếng bước chân – bạn có thể nhận thấy rõ những âm thanh ấy ngay lần đầu đeo và cảm thấy “bất thường”.
Việc đeo máy trợ thính là cả một hành trình từ khâu căn chỉnh thiết bị (đeo đúng, âm lượng đúng, phù hợp tai bạn) đến thực hành nghe cuộc sống thật (giao tiếp, xem TV, nơi ồn). Trong khoảng này, bạn và chuyên viên thính học sẽ có điều chỉnh liên tục để tối ưu.
Vì vậy, việc bạn chưa cảm thấy “bình thường ngay” là chuyện rất bình thường, điều quan trọng là kiên nhẫn, thực hành và phối hợp tốt với chuyên viên thính học.
Mất bao lâu để làm quen với máy trợ thính? Các mốc khoảng thời gian
Dưới đây là các con số tham khảo từ các nguồn uy tín, thời gian thực tế có thể dao động ở mỗi người.
- Khoảng thời gian ngắn (vài tuần)
Theo bài viết của The Hearing Solution: “Mặc dù nhiều người sẽ thích nghi với máy trợ thính mới trong vài tuần, nhưng cũng có thể mất đến 4 tháng đối với người khác.”
Theo trang RNID (Anh): “Có thể mất khoảng vài tháng để quen với máy trợ thính mới, nhưng nếu lâu hơn thì cũng không sao.”
Theo trang HealthyHearing: thời gian thích nghi trung bình khoảng 2-4 tuần khi người dùng chăm đeo và luyện tập.
- Khoảng thời gian trung bình (1-3 tháng)
Theo TriHealth: “Có thể mất đến 4 tháng sau lần lắp máy trợ thính đầu tiên để bạn hoàn toàn làm quen.”
Theo HearingCareClinic Canada: “Thông thường mất 2 tuần đến 6 tháng để thích nghi với máy trợ thính mới.”
- Khoảng thời gian dài hơn (3-6 tháng)
Theo Bay Audiology New Zealand: “Khoảng thời gian làm quen toàn diện có thể từ 4-6 tháng.”
Theo Starkey: “Có thể mất tới 4 tháng trước khi bạn thực sự quen với máy trợ thính của mình.”
Dựa trên các nguồn: nếu bạn đeo đúng, luyện tập tốt – bạn có thể thấy cải thiện đáng kể trong vài tuần đầu tiên. Tuy nhiên để “quen hoàn toàn”, không còn thấy lạ, tiếng môi trường không bật lên bất ngờ, bạn nghe một cách tự nhiên hơn,… có thể mất vài tháng (2-4 tháng hoặc với một số người 4-6 tháng).
Những yếu tố ảnh hưởng đến thời gian làm quen
Không phải ai cũng mất cùng thời gian – có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến “thời gian thích nghi” của mỗi cá nhân. Dưới đây là các yếu tố chính.
- Mức độ mất thính lực và thời gian bị mất trước đó
Nếu bạn bị mất thính lực lâu, não và tai bạn đã quen với “ít âm thanh hơn” trong thời gian dài, vì vậy khi đeo máy trợ thính, bạn sẽ phải “học lại nhiều hơn”.
Ngược lại, nếu mất thính lực mới hoặc nhẹ hơn, thời gian thích nghi có thể ngắn hơn.
- Kinh nghiệm sử dụng máy trợ thính trước đó
Nếu đây là lần đầu tiên bạn đeo máy trợ thính, bạn sẽ mất nhiều thời gian hơn so với người đã từng đeo và quen với cảm giác máy.
Người chuyển từ thiết bị cũ sang thiết bị mới cũng cần có khoảng thời gian làm quen, vì ngay cả khi đã đeo, thiết bị phiên bản mới có thể có tiếng khác, chức năng khác.
- Chất lượng thiết bị và việc điều chỉnh chuyên nghiệp
Máy trợ thính được lắp vừa và điều chỉnh đúng theo kết quả kiểm tra thính lực sẽ dễ thích nghi hơn.
Nếu máy không vừa tai (gây cảm giác bịt, khó chịu), âm thanh bị ù, hú,… sẽ khiến người dùng dễ bỏ cuộc hoặc mất thời gian hơn để quen.
- Số giờ đeo mỗi ngày và việc luyện tập theo môi trường nghe thật
Những người đeo nhiều giờ mỗi ngày, luyện giao tiếp với gia đình, xem phim, nghe TV – thường quen nhanh hơn.
Trái lại, nếu bạn chỉ đeo vài tiếng, hoặc chỉ trong môi trường yên tĩnh – quá trình thích nghi sẽ chậm hơn.
- Thái độ, kiên nhẫn và hỗ trợ từ người thân/chuyên viên
Người có thái độ tích cực, hiểu rõ rằng đây là hành trình cần sự kiên nhẫn -> thường thành công hơn.
Việc có người thân hỗ trợ (nói chậm, nhìn mặt, giúp kiểm tra máy) và chuyên viên theo dõi điều chỉnh – giúp rút ngắn quá trình.
Ngược lại, nếu bạn quá mong đợi “phải nghe rõ ngay lập tức” rồi nản, dễ bỏ máy hoặc không dùng đủ, dẫn tới kết quả kém.
- Môi trường nghe và hoạt động hàng ngày
Nếu bạn thường xuyên giao tiếp trong môi trường ồn – quán cà phê, sân chơi, gặp nhiều người nói – quá trình thích nghi phức tạp hơn so với môi trường yên tĩnh.
Tuy nhiên, việc luyện trong nhiều môi trường giúp não bạn học tốt hơn cách chọn âm thanh cần nghe.
Hướng dẫn thực tế giúp bạn rút ngắn thời gian làm quen với máy trợ thính
Dưới đây là những bước và mẹo giúp bạn đi đúng hướng, tận dụng tốt hơn máy trợ thính và rút ngắn thời gian thích nghi.
- Bước đầu: Đeo thử ở môi trường yên tĩnh
Khi bạn mới mang máy trợ thính về, hãy bắt đầu đeo vài giờ/ngày ở môi trường yên tĩnh (ở nhà, nói chuyện với 1 người). Theo gợi ý: “Điều chỉnh từ từ, bắt đầu vài giờ mỗi ngày rồi tăng dần”.
Lưu ý: Khi mới đeo, bạn có thể cảm thấy tiếng của mình nghe lạ, hoặc những âm nền như quạt, bước chân nghe rõ hơn hoặc bị vọng,… đó là điều bình thường.
- Tăng dần số giờ đeo và môi trường phức tạp hơn
Sau giai đoạn đầu, hãy đeo nhiều hơn, cố gắng đeo từ khi thức dậy đến trước khi ngủ nếu có thể. Điều này giúp não bạn quen với âm thanh liên tục.
Sau đó thử giao tiếp với nhiều người hơn, nghe TV, tham gia môi trường ồn để luyện khả năng lọc âm thanh nói và nền.
- Hợp tác với chuyên viên thính học
Đến kiểm tra định kỳ sau khi lắp máy – thường khoảng 1-2 tuần sau lần đầu và vài tháng sau đó. Chuyên viên có thể điều chỉnh âm lượng, chương trình nghe, miếng đeo.
Khi bạn có vấn đề như ù, đau, nghe không rõ – hãy báo ngay để điều chỉnh kịp thời.
- Tận dụng người thân và môi trường hỗ trợ
Nhờ người nói chậm, nhìn mặt bạn khi nói, không nói quá nhanh.
Hãy tham gia các hoạt động nghe có kiểm soát: xem phim có phụ đề, nói chuyện với bạn bè thân, nhận biết từng âm thanh môi trường,… để não bạn “làm quen”.
Ghi nhật ký nhỏ: mỗi ngày bạn đeo mấy giờ, gặp khó khăn gì,… giúp bạn và chuyên viên thính học theo dõi tiến trình.
- Duy trì kiên nhẫn và kỳ vọng thực tế
Hãy đặt mục tiêu: “Tôi muốn giao tiếp tốt hơn”, chứ không phải “tôi muốn nghe như người không mất thính lực”. Máy trợ thính giúp rất nhiều nhưng không phục hồi hoàn toàn như tai khỏe mạnh.
Nếu một ngày bạn thấy mệt mỏi hoặc “ngừng đeo”, hãy nghỉ ngơi 1-2 giờ chứ đừng bỏ luôn. Não bạn thực sự phải điều chỉnh.
Nếu sau 6 tháng bạn vẫn thấy máy giúp rất ít, nên xem lại với chuyên viên thính học: có vấn đề nào chưa được tối ưu không? Thiết bị có phù hợp không? Đây là dấu hiệu cần kiểm tra.
Khi nào nên lưu ý và đi khám lại
Nếu bạn đeo nhiều giờ mỗi ngày nhưng không thấy cải thiện nào sau 4-6 tuần, hoặc cảm thấy không thoải mái: hãy liên hệ chuyên viên thính học.
Nếu bạn thấy đau tai, chảy dịch, mất nghe hơn trước, khả năng phân định tiếng hướng – cần kiểm tra tai ngoài, có thể có ráy tai, nhiễm trùng hoặc máy không phù hợp.
Khi môi trường nghe cực kỳ ồn mà bạn vẫn nghe rất kém dù đã đeo máy – có thể cần thiết bị hỗ trợ thêm như micro từ xa hoặc thiết lập đặc biệt.
Việc đeo máy trợ thính không phải là “gắn vào và nghe rõ ngay lập tức”, mà là một hành trình mà người đeo cần bỏ thời gian, công sức luyện tập và điều chỉnh. Mất bao lâu để bạn làm quen? Có thể chỉ vài tuần, nhưng cũng có thể vài tháng, tùy thuộc vào bạn, thiết bị và môi trường.
>>>> Tìm hiểu thêm thông tin về các giải pháp hỗ trợ nghe kém tại đây!
Bình luận