Nếu bạn đang đeo máy trợ thính và nghe thấy tiếng rít, hú hoặc “xì xì” khó chịu phát ra từ thiết bị, thì đó chính là phản hồi âm thanh (hearing aid feedback) – một hiện tượng thường gặp ở người dùng máy trợ thính. Tiếng rít này không chỉ gây phiền toái, ảnh hưởng đến sự thoải mái khi sử dụng, mà còn là dấu hiệu cho thấy thiết bị hoặc cách đeo máy đang gặp vấn đề. Trong một số trường hợp, nó còn liên quan đến tình trạng sức khỏe tai hoặc mức độ mất thính lực thay đổi.
1. Phản hồi âm thanh là gì?
Phản hồi âm thanh là hiện tượng xảy ra khi âm thanh đã được khuếch đại bởi máy trợ thính bị rò rỉ ra ngoài tai, sau đó quay trở lại micro của máy. Khi điều này xảy ra, vòng lặp âm thanh tạo nên tiếng rít, hú, xì hoặc tiếng “u u” kéo dài.
Mô phỏng đơn giản:
Tưởng tượng bạn để micro quá gần loa: âm thanh từ loa quay trở lại micro → bị khuếch đại tiếp → phát ra loa → tiếp tục quay về micro → tạo nên tiếng rít khó chịu. Phản hồi máy trợ thính cũng hoạt động tương tự.
2. Tiếng rít của máy trợ thính có bình thường không?
Tiếng rít nhẹ, xảy ra trong khoảnh khắc đeo hoặc tháo máy có thể là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, nếu tiếng rít xảy ra thường xuyên trong các tình huống như:
- Đang nói chuyện với người khác
- Khi nhai, cười, hoặc cử động quai hàm
- Khi ôm người khác, hoặc áp sát điện thoại
- Khi không có âm thanh nào đang phát nhưng vẫn nghe thấy tiếng rít
Thì đây là dấu hiệu cần được kiểm tra và xử lý, vì nó ảnh hưởng đến chất lượng nghe, gây khó chịu và có thể làm người đeo ngại sử dụng máy.
3. Những nguyên nhân phổ biến gây tiếng rít ở máy trợ thính
Máy không khít với tai
- Ống tai nghe lỏng lẻo, không bít kín ống tai → âm thanh bị rò rỉ ra ngoài
- Khuôn tai nhựa (ear mold) đã cũ, biến dạng hoặc không phù hợp
- Kích cỡ máy không phù hợp với ống tai người dùng (đặc biệt ở trẻ em, người già)
Giải pháp: Kiểm tra độ vừa vặn của máy. Có thể cần làm lại khuôn tai mới hoặc thay đầu tai nghe đúng size.
Máy bị đặt sai vị trí
- Đeo chưa đúng tư thế, đầu tai nghe không nằm đúng vị trí trong ống tai
- Micro quá gần và hướng về phía loa → tạo vòng phản hồi
Giải pháp: Tháo máy và đeo lại đúng kỹ thuật. Nên đứng trước gương để kiểm tra vị trí tai nghe.
Máy bị bẩn hoặc có ráy tai
- Ráy tai tích tụ trong ống tai, khiến âm thanh không thoát được → phản xạ ngược về micro
- Đầu máy, ống tai nghe, microphone bị bụi bẩn hoặc ráy tai bám vào
Giải pháp:
- Làm sạch tai thường xuyên bằng phương pháp an toàn
- Vệ sinh máy hằng ngày bằng dụng cụ chuyên dụng
- Không dùng nước hoặc vật sắc nhọn để làm sạch máy
Âm lượng cài đặt quá cao
Khi máy trợ thính được cài đặt mức khuếch đại quá lớn, nhất là ở người mất thính lực nặng, thì nguy cơ phản hồi âm thanh càng cao.
Giải pháp: Nhờ kỹ thuật viên hoặc chuyên viên thính học điều chỉnh lại cường độ phù hợp với mức thính lực thực tế.
Rò rỉ âm thanh do tổn thương linh kiện
- Ống dẫn âm bị nứt, hở
- Vỏ máy bị hở do rơi vỡ hoặc va đập
- Mic hoặc loa bên trong máy bị lệch hoặc hỏng
Giải pháp: Đem máy đến trung tâm sửa chữa để kiểm tra. Nếu máy đã quá cũ (trên 5 năm), có thể cần thay mới.
4. Cách khắc phục tiếng rít của máy trợ thính tại nhà
Dưới đây là những bước bạn có thể thử trước khi mang máy đi kiểm tra chuyên sâu:
- Bước 1: Tháo máy, đeo lại đúng vị trí, đảm bảo máy nằm khít tai
- Bước 2: Kiểm tra xem đầu tai nghe có bị bẩn, tắc nghẽn hoặc mòn không
- Bước 3: Vệ sinh kỹ phần micro và ống dẫn âm
- Bước 4: Kiểm tra máy có bị hở, nứt vỏ không
- Bước 5: Thử tắt nguồn và khởi động lại máy
- Bước 6: Giảm âm lượng nhẹ để xem còn bị rít không
- Bước 7: Kiểm tra xem khi nào bị rít (chỉ khi ôm người khác? khi dùng điện thoại?) để xác định nguyên nhân
5. Khi nào cần đến trung tâm trợ thính để kiểm tra?
Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa hoặc kỹ thuật viên máy trợ thính khi:
- Đã thử các cách trên nhưng tiếng rít vẫn còn thường xuyên
- Không rõ nguyên nhân gây tiếng rít
- Máy đã trên 3–5 năm và hay bị lỗi
- Có dấu hiệu tai bị ngứa, ù, viêm – có thể do ráy tai hoặc nhiễm trùng tai ngoài
=> Khám định kỳ tai – thính lực mỗi 6 tháng giúp phát hiện sớm các thay đổi ảnh hưởng đến việc sử dụng máy.
6. Lưu ý khi chọn mua máy trợ thính để hạn chế phản hồi
Một số mẫu máy hiện nay đã tích hợp công nghệ chống phản hồi thông minh:
- Anti-feedback system: Tự động phát hiện và loại bỏ vòng lặp âm thanh
- Real-time feedback cancellation: Xử lý tiếng rít trong thời gian thực
- Adaptive fit algorithms: Điều chỉnh âm thanh dựa theo môi trường và vị trí đeo
Khi mua máy, bạn nên hỏi kỹ tư vấn viên về các công nghệ này – đặc biệt nếu bạn từng bị tiếng rít ở máy cũ.
7. Câu hỏi thường gặp về tiếng rít máy trợ thính
- Có nên tự điều chỉnh máy khi bị rít?
Không. Bạn chỉ nên giảm nhẹ âm lượng tạm thời, còn mọi điều chỉnh kỹ thuật nên do chuyên viên thực hiện để tránh sai cấu hình.
- Có phải máy càng rẻ càng dễ bị rít?
Không hoàn toàn. Tuy nhiên, máy đời cũ, máy không có tính năng chống phản hồi sẽ dễ bị rít hơn, đặc biệt trong môi trường nhiều tiếng động hoặc khi đeo không khít.
- Máy đã vệ sinh sạch vẫn rít, phải làm sao?
Có thể là do tai bạn đã thay đổi (thính lực, cấu trúc ống tai, ráy tai…) hoặc máy đã quá cũ. Hãy đến trung tâm đo thính lực lại để được đánh giá kỹ hơn.
Đừng để tiếng rít làm gián đoạn việc nghe của bạn. Tiếng phản hồi là vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể khắc phục được nếu bạn hiểu nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp.
>>>> Tìm hiểu thêm thông tin về các giải pháp hỗ trợ nghe kém tại đây!
Bình luận