Mất thính lực tiến triển (progressive hearing loss) — tình trạng giảm khả năng nghe dần theo thời gian — đang trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Hiểu đúng nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ sẽ giúp chúng ta phòng ngừa hiệu quả hơn.
1. Mất thính lực tiến triển là gì?
Là sự suy giảm chức năng nghe dần dần, có thể diễn biến theo tuần, tháng hoặc năm. Ban đầu có thể nhẹ, sau trở nặng nếu không được xử lý kịp thời.
Loại mất thính lực này thường liên quan đến tổn thương tế bào lông trong tai trong và kết nối với dây thần kinh thính giác.
2. Tại sao tỉ lệ mất thính lực tiến triển ngày càng tăng?
- Lão hóa dân số và tăng tuổi thọ
WHO ước tính đến năm 2050 sẽ có hơn 900 triệu người bị mất thính lực nặng trên toàn cầu.
Tại Hoa Kỳ, số người trưởng thành bị mất thính lực được dự báo sẽ tăng từ 44 triệu (năm 2020) lên 73,5 triệu vào năm 2060.
- Tiếp xúc với tiếng ồn nghề nghiệp và giải trí
Nguyên nhân ngoài tuổi tác phổ biến nhất.
Làm việc trong môi trường ồn hoặc nghe nhạc lớn qua tai nghe thường xuyên có thể gây tổn thương không hồi phục cho tế bào thính giác.
- Các bệnh lý mạn tính và lối sống hiện đại
Bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì, rối loạn mỡ máu gây tổn thương vi mạch nuôi tai trong.
Lối sống căng thẳng, hút thuốc, chế độ ăn kém là các yếu tố góp phần đẩy nhanh quá trình mất thính lực.
- Tác dụng phụ của thuốc (ototoxic)
Các loại thuốc như kháng sinh aminoglycoside, thuốc hóa trị (cisplatin…) có thể gây mất thính lực vĩnh viễn.
Một số bệnh lý tự miễn ảnh hưởng đến tai trong cũng có thể gây mất thính lực tiến triển.
- Yếu tố di truyền và viêm tai kéo dài
Một số người có di truyền bất thường dễ bị mất thính lực sớm.
Viêm tai giữa mạn tính hoặc xơ cứng tai (otosclerosis) cũng có thể dẫn tới mất thính lực lâu dài.
3. Ai dễ bị mất thính lực tiến triển?
- Người cao tuổi (trên 60)
- Người làm việc trong môi trường ồn
- Người trẻ nghe nhạc qua tai nghe cường độ cao
- Người mắc bệnh mạn tính hoặc dùng thuốc độc với tai
- Người có tiền sử viêm tai hoặc có yếu tố di truyền
4. Hậu quả của mất thính lực tiến triển
Mất thính lực tiến triển không chỉ khiến người bệnh gặp khó khăn trong giao tiếp hằng ngày mà còn để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể. Khi khả năng nghe suy giảm dần, người bệnh thường gặp trở ngại trong việc tiếp nhận thông tin, dẫn đến hiểu sai hoặc bỏ lỡ những thông tin quan trọng trong công việc, sinh hoạt và các mối quan hệ xã hội. Điều này khiến họ dễ rơi vào tình trạng tự ti, ngại giao tiếp và dần dần tách mình khỏi các hoạt động cộng đồng.
Về mặt tâm lý, người bị mất thính lực tiến triển có nguy cơ cao mắc trầm cảm, lo âu, mất ngủ do cảm giác cô lập và bị “cắt kết nối” với thế giới xung quanh. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ làm giảm chất lượng sống một cách đáng kể.
Đặc biệt, các nghiên cứu y khoa đã chỉ ra mối liên hệ rõ rệt giữa mất thính lực và suy giảm chức năng nhận thức. Người bị mất thính lực không được hỗ trợ đúng cách có nguy cơ cao mắc chứng sa sút trí tuệ (dementia), do não bộ phải “gánh” thêm nhiều nỗ lực để hiểu và bù đắp phần âm thanh bị thiếu hụt. Ngoài ra, mất thính lực tiến triển cũng làm tăng nguy cơ té ngã do ảnh hưởng đến khả năng định hướng và giữ thăng bằng của cơ thể.
Không chỉ tác động đến cá nhân, tình trạng này còn tạo gánh nặng kinh tế cho gia đình và hệ thống y tế xã hội, đặc biệt khi người bệnh cần đến các dịch vụ chăm sóc dài hạn, thiết bị hỗ trợ hoặc điều trị phục hồi chức năng nghe.
5. Làm gì để phòng ngừa và phát hiện sớm?
- Khám thính lực định kỳ từ sau 50 tuổi hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ
- Tránh tiếp xúc tiếng ồn lớn – dùng nút tai bảo vệ, giới hạn âm lượng tai nghe
- Quản lý bệnh mạn tính – kiểm soát đường huyết, huyết áp, cân nặng
- Cẩn trọng với thuốc độc tai – trao đổi kỹ với bác sĩ nếu dùng thuốc kéo dài
- Đeo máy trợ thính đúng thời điểm – giúp duy trì hoạt động giao tiếp và nhận thức
Mất thính lực tiến triển không phải là điều “tất yếu” của tuổi già. Đó là kết quả của nhiều yếu tố có thể kiểm soát nếu được phát hiện và xử lý sớm. Đừng đợi đến khi mất hoàn toàn khả năng nghe mới hành động – hãy bảo vệ thính lực của bạn từ hôm nay.
>>>> Tìm hiểu thêm thông tin về các giải pháp hỗ trợ nghe kém tại đây!
Bình luận